اِشراف ( اطلاع )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
اِشراف: بلندا داشتن /اطّلاع بر چیزی از بلندی /نردیک شدن وقوع امری /نظارت و مراقبت (--' نظارت) .
از اشراف به مفهوم دوم در باب‌های حج، صلح و حدود سخن رفته است.
اشراف بر خانه دیگری جهت نگاه کردن به ساکنان آن، حرام است 4 (--' اطّلاع بر عورات) .
مستحب است کسی که از مکّه محرم شده، هنگام اشراف بر ابطح (--' ابطح) صدا را به تلبیه بلند کند 5 (--' احرام) . گشودن پنجره هر چند مستلزم اشراف بر خانه همسایه گردد، جایز است. 6
________________________________________
506
از اشراف به مفهوم سوم در باب‌های طهارت، وصیّت، صید و ذباحه، اطعمه و اشربه، حدود و قصاص سخن گفته شده است.
در وجوب برگرداندن مشرف بر مرگ به سمت قبله اختلاف است. وجوب آن به مشهور نسبت داده شده است 7 (--' احتضار) . برخی فقها در صحّت ذبح حیوان مشرف به هلاکت، استقرار (--' استقرار) حیات را شرط دانسته‌اند 8 (--' ذبح) . در جواز نوشیدن یا خوردن حرام برای مضطر، اشراف بر مرگ شرط نیست، بلکه صرف بیم از آن کفایت می‌کند 9 (--' اضطرار) .
در قصاص جانی، تفاوتی میان مقتول سالم و بیمار نیست. بنابر این، اگر فرد کشته شده، بیمار مشرف بر مرگ هم باشد، قاتل او قصاص می‌شود. البته اگر حالت اشراف به مرگ و زوال حیات مستقرّ وی بر اثر جنایت فرد دیگری جز قاتل باشد، قصاص بر جانی نخست، و دیه بر جانی دوم ثابت می‌شود. 10
1 - جواهر الکلام 26 244 - 249.
2 - 21 284 - 286.
3 - مستند الشیعة 13 311.
4 - جواهر الکلام 26 244 - 249.
5 - 18 282.
6 - مسالک الافهام 4 279.
7 - جواهر الکلام 4 6 و مستند الشیعة 3 69.
8 - جواهر الکلام 36 141.
9 - الدروس 3 24.
10 - جواهر الکلام 42 58.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 505
اصطلاح‌نامه
اعم
اخص
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اِشراف ( اطلاع ) به زیرصفحه اِشراف ( اطلاع )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.