اِبدال
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
اِبدال : تبدیل حرفی به حرف دیگر
«ابدال» یکی از اسلوب‌های بدیعی قرآن، و در لغت به معنای تبدیل و دگرگون کردن چیزی از حالت اصلی خود، و در اصطلاح، جایگزین‌کردن حرفی به جای حرف دیگر است؛ مانند: «مدحه» و «مدهه» («ها» به جای «حا») . و نیز مانند آیه: «فَانفَلَقَ فَکَانَ کُلُّ فِرْقٍ کَالطَّوْدِ الْعَظِیمِ»؛ «تا از هم شکافت و هر پارهای همچون کوهی سترگ بود» (شعراء//63) . در این آیه، «لام» در «انفلق» به جای «را» آمده است. «انفلق» یعنی «انفرق» به دلیل ذیل آیه که فرمود: «کل فرق»؛ زیرا عرب «فلق» و «فرق» را به یک معنا استعمال می‌کند؛ مانند: فلق الصبح و فرقه.
و همچنین مانند: «فَجَاسُواْ خِلاَلَ الدِّیَارِ»؛ «تا میان خانهها(یتان برای قتل و غارت شما) به جستجو درآیند». (اسراء// 5) .
در این آیه، «فجاسوا» به جای «فحاسوا» و «جیم» به جای «حاء» به کار رفته است.
منابع
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 3 : صفحه 388
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 303
- فرهنگ لاروس جلد 1 : صفحه 18
اصطلاح‌نامه
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اِبدال به زیرصفحه اِبدال/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.