اهل بادیه

توضیح مفهومی

بادیه نشین

بادیه نشین ) اَعرابی(: بیابان نشین.

به کسانی که مکان ثابتی برای اقامت ندارند بلکه به صورت سیار در صحراها و مراتع زیر چادر زندگی می‏کنند، »بَدَوی« یا بادیه نشین گفته می‏شود، در مقابل »حَضَری« که اعم از شهر نشین و روستا نشین است. از این عنوان در بابهای صلات، جهاد، وکالت، نکاح و شهادات سخن رفته است.

تعلّق احکام شرع بر مکلّف با قطع نظر از خصوصیات سکونتی و زندگی او است. از این‏رو، بادیه نشین در احکام با شهرنشین و روستانشین یکسان اس

مگر مواردی که به سبب اختلاف طبیعت زندگی بادیه نشینی با شهر نشینی و مانند آن از این قاعده استثنا شده است که در ذیل به مواردی از آن اشاره می‏شود.

صلات: در کراهت یا حرمت پیش‏نماز شدن بدَوی برای حضری اختلاف است. قول نخست، مشهور میان متأخّران است. 1 بر بادیه‏نشینی که برای تأمین آب و علف دام خویش پیوسته در حال جابه جایی است حکم مسافر جاری نمی‏شود؛ بلکه نمازش تمام و روزه‏اش صحیح است مگر آنکه برای منظوری دیگر همچون زیارت، تجارت و حج سفر کند که با تحقّق عنوان سفر شرعی، حکم مسافر را پیدا می‏کند2) ر مسافر (.

جهاد: بنابر قول مشهور بادیه نشینان هرچند در جنگ شرکت کنند از غنیمت) ر غنیمت (سهمی ندارند. تنها مقدار اندکی از غنیمت به عنوان رضخ) ر رضخ (به آنان داده می‏شود.

مراد از بادیه نشینان، خصوص افرادی هستند که اسلام آورده، لیکن هنوز در اسلام، استوار و ثابت قدم نگشته‏اند و بر ترک مهاجرت و باقی ماندن در بادیه در قبال عدم سهم‏خواهی از غنیمت مصالحه کرده‏اند. 3

وکالت: مشهور فقها وکالت حَضَری برای بادیه نشین - بلکه هر فرد غریبی - را جهت فروش کالاهای وی که به شهر یا روستا آورده است، مکروه دانسته‏اند. قول مقابل آن، حرمت است. 4

نکاح: بنابر نظر برخی نگاه کردن به آن مقدار از مو یا بدن زنان بادیه نشین که به طور متعارف و رایج نمی‏پوشانند، بدون شهوت جایز است5) ر نگاه (. ازدواج زن حضَری با مرد اعرابی مکروه است. 6

شهادات: شهادت بادیه نشین علیه حضَری با وجود شرایط بنابر مشهور، پذیرفته است. ابن جُنید قائل به عدم پذیرش آن شده مگر آنکه مورد شهادت در بادیه رخ داده و حَضَری در آن جا وجود نداشته باشد یا مورد، قتلی باشد که حَضَری حضور نداشته است. 7

1. جواهر الکلام 387 /13؛ الروضة البهیة 2 805 - 804 /1. جواهرالکلام 270 - 268 /14؛ مستمسک العروة 3 69 /8. جواهرالکلام 5 461 /22. 4 218 - 217 /21. العروة الوثقی 7 799. 6 802 /2. مختلف الشیعة 530 /8؛ فتاوی ابن الجنید/ 333.

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «اهل بادیه» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

اعرابی، اهل بوادی، بادی، بادیه نشین، بدوی، بیابان نشین، بیابانی، چادرنشین، صحرا گرد، صحرا نشین، عشایر

اعم

کثیر السفر

وابسته

اقتدای مهاجر به اعرابی، التقاط بادیه نشین، امامت اعرابی، امامت جمعه اعرابی، بادیه، پنهانی اذان اهل بادیه، حضری، خوردن پنیر اهل بادیه، روزه اهل بادیه، روغن اهل بادیه، زن اهل بادیه، سفر اهل بادیه، شک در نماز اعرابی، شیر اهل بادیه، نکاح با مرد اعرابی، نماز اعرابی، نماز اهل بادیه، نماز جمعه اهل بادیه

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اهل بادیه به زیرصفحه اهل بادیه/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 1 : صفحه 804
• المبسوط فی فقه الامامیة جلد 1 : صفحه 138
• الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 8 : صفحه 45
• الموسوعه الفقهیه المیسره جلد 4 : صفحه 191
• تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه (253-254)
• جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 2 : صفحه 512
• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 39، 84