استفهام توبیخی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
استفهام توبیخی : پرسش به قصد توبیخ مخاطب به سبب فعل مورد سؤال
«استفهام توبیخی» که از اقسام استفهام مجازی است، یعنی آنچه پس از استفهام قرار گرفته، واقع شده است؛ ولی نمی‌بایست انجام می‌گرفت؛ لذا می‌گویند مخاطب را توبیخ می‌کند.
برخی استفهام توبیخی را همان استفهام انکاری دانسته‌اند؛ با این تفاوت که مفهوم «انکار» در اوّلی، توبیخی و در دومی، ابطالی است.
استفهام توبیخی را استفهام تقریعی نیز دانسته‌اند؛ مانند:
1. «أَلَّا تَتَّبِعَنِ أَفَعَصَیْتَ أَمْرِی»؛ «که از من پیروی کنی آیا از فرمانم سر باز زدی» (طه// 93) .
2. «أَتَعْبُدُونَ مَا تَنْحِتُونَ»؛ «آیا آنچه را میتراشید میپرستید» (صافات// 95) .
3. «أَلَمْ یَأْنِ لِلَّذِینَ آمَنُوا أَن تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِکْرِ اللَّهِ وَمَا نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ»؛ «آیا برای کسانی که ایمان آوردهاند هنگام آن نرسیده که دلهایشان به یاد خدا و آن حقیقتی که نازل شده نرم (و فروتن) گردد» (حدید// 16) .
نیز ر.ک:استفهام انکاری.
منابع
اصطلاح‌نامه
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه استفهام توبیخی به زیرصفحه استفهام توبیخی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.