آمیزش حلال ( فقه)
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
1. آمیزش حلال: آمیزش پس از تحقّق اسباب شرعی حلیّت آن. اسباب شرعی عبارتند از: پیوند زناشویی اعم از دائم یا موقّت (--' ازدواج موقّت) ، ملکیّت (--' ملک یمین) و تحلیل (--' تحلیل) .
بر دخول به مقدار ختنه گاه یا بیشتر، احکامی مترتّب می‌گردد که بر سه گونه است؛ زیرا موضوع حکم یا آمیزش با
________________________________________
147
همسر است یا کنیز و یا اعم از آن دو. آمیزش با همسر، موجب استقرار تمام مهر (--' مهر) در عقد دائم 1 و نیز در عقد موقّت به شرط تمکین زن از شوهر در تمام مدّت تعیین شده، ثبوت عدّه (--' عدّه) و احصان (--' احصان) می‌شود.
همچنین در موردی که مرد در بیماری منجرّ به فوت، زنی را به عقد خود در آورد، آمیزش شرط صحّت پیوند زناشویی است و در صورت مرگ شوهر بدون تحقق آمیزش، عقد باطل است. 2 و نیز زن در موردی که به دلیل سه طلاقه شدن بر شوهر خود حرام شده باشد، پس ازدواج با مرد دیگر و تحقّق آمیزش، بر شوهر قبلی حلال می‌شود و می‌تواند بعد از طلاق، به عقد او در آید. 3
اگر کافر در حال کفر با دختری و مادر او ازدواج و آمیزش کند و سپس مسلمان شود، هر دو بر او حرام می‌شوند. در صورت عدم آمیزش یا آمیزش با دختر تنها، عقد دختر صحیح و عقد مادر باطل است. 4
ترک آمیزش با همسر دائمی بیش از چهار ماه حرام است. ثبوت این حکم نسبت به همسر موقّت، مورد اختلاف است. 5
آمیزش با کنیزی که مولا در صدد فروش او است، موجب ثبوت استبراء (--' استبراء) می‌شود. 6 همچنین در صورتی که سبب حلیّت آمیزش، مالکیّت کنیز باشد نه تحلیل، موجب ثبوت احصان می‌گردد.
مطلق آمیزش حلال موجب ثبوت نسب (--' نسب) و حرمت ازدواج با مادر، دختر و نوه‌های زن برای مرد، و حرمت ازدواج با پدر، پسر و نوادگان مرد برای زن می‌شود. 7 به قول مشهور، آمیزش در دُبُر (--' دُبُر) زن مکروه است. 8
آمیزش در شب دوشنبه، سه شنبه، شب و ظهر پنج شنبه، شب و بعد از عصر جمعه مستحب است. 9
آمیزش هنگام خورشید و ماه گرفتگی، هنگام ظهر - جز روز پنج شنبه - هنگام غروب، در ایّام مُحاق (دو یا سه شب آخر ماه) ، شب نخست هر ماه - جز ماه رمضان - نیمه ماه، هنگام وزیدن بادهای سیاه، زرد و سرخ و رخداد زلزله، و نیز با
________________________________________
148
بدن عریان، شکم پر و پشت یا رو به قبله بودن مکروه است. 10 اقسام: استمتاع به طور کلّی دو قسم است:
1. استمتاع حلال: مراد از حلال معنای عام آن است که واجب، مستحب و مکروه را در بر می‌گیرد.
واجب: استمتاع با شرایطی، واجب می‌شود مانند مورد نذر استمتاع از حلال یا موردی که عدم ابتلای به استمتاع حرام متوقّف بر استمتاع حلال باشد. 1
مستحب: در اسلام نسبت به استمتاع حلال مانند استمتاع از همسر و کنیز
________________________________________
456
ترغیب و تشویق بسیار شده است. این استحباب هنگام تمایل هر یک از دو زوج به استمتاع بیشتر مورد تأکید قرار گرفته است. 2
مکروه: استمتاع در شرایطی مکروه می‌گردد مانند استمتاع از محدوده ناف تا زانوی همسر به جز قُبُل در حال حیض (--' حیض) . مشهور فقها در این فرض استمتاع از روی لباس را بدون تماس مستقیم با بدن مکروه نمی‌دانند.
منابع
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «آمیزش حلال ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید: