نمایش مبدأ برای بیگانه ( فقه )

{{درختواره}}
== توضیح مفهومی ==

اجنبی

اجنبی: نامحرم (--» نامحرم) بیگانه.

اجنبی به معنای دوم مفهومی نسبی، و نسبت به موضوعات مختلف، متفاوت است. غیر خویشاوندان نَسَبی (ارحام) نسبت به انسان، غیر ولیّ اصلی (پدر و جدّ پدری) نسبت به مُوّلی علیه (کودک و دیوانه) ، کافر نسبت به مسلمانان، غیر شوهر نسبت به زوجه، غیر دو طرف

عقد نسبت به عقد، غیر مالک یا کسی همچون ولیّ و وکیل - که به منزله مالک است - نسبت به مال، غیر شریک نسبت به مال مشترک و سر انجام، غیر مدیون نسبت به دین، اجنبی و بیگانه‌اند.

اجنبی با توجّه به نسبیّت مفهوم آن، احکام گوناگونی دارد که در باب‌های مختلف مانند زکات، تجارت، دین، ضمان، مضاربه، هبه، نکاح، شفعه و قصاص آمده است و در این جا به نمونه هایی از آن‌ها اشاره می‌شود.

اجنبی از انسان (غیر ارحام) : چنانچه شخصی که به او هبه شده، اجنبی باشد، هبه کننده تا زمانی که عین مال هبه شده باقی است، می‌تواند به مال خود رجوع کند و از هبه آن منصرف شود. 1 در صورت عدم حضور محارم میّت زن، ارحام وی برای دفن او بر اجنبی مقدّمند. 2 اگر در میان ارحام شخص، کسی مستحق زکات باشد، وی برای دریافت زکات بر اجنبی مقدّم است. 3

اجنبی از عقد (غیر دو طرف عقد) : قرار دادن حق خیار (--» خیار) در عقد معاملات برای اجنبی صحیح است. 4 بنا بر قول مشهور، شرط کردن سهمی از سود برای اجنبی (غیر مالک و عامل) در عقد مضاربه (--» مضاربه) باطل است. 5

اجنبی از مولّی علیه (غیر پدر و جدّ پدری) : اگر پدر با مشارکت اجنبی فرزند خود را بکشد، ولیّ مقتول تنها می‌تواند اجنبی را قصاص کند و در صورت قصاص اجنبی، پدر باید نصف دیه اجنبی را به ولیّ او بدهد و در صورت قصاص نشدن اجنبی، باید آن نصف را به ولیّ مقتول بپردازد. 6

اجنبی از مسلمان (کافر) : اجنبی از مسلمان، کافران کتابی (--» اهل کتاب) ، ذمّی (--» اهل ذمّه) و حربی (--» اهل حرب) هستند که هر یک احکام ویژه‌ای دارند (--» کفر) .

اجنبی از زوجه (غیر شوهر) : باردار کردن زن با نطفه مرد اجنبی حرام است 7 (--» تلقیح) .

اجنبی از مال (غیر مالک و کسی که به منزله او است) : بر اجنبی در صورت تصرف در مال مانند فروختن یا

اجاره دادن، عنوان فضولی اطلاق می‌شود و صحّت آن، منوط به اجازه مالک یا کسی است که به منزله مالک باشد 8 (--» عقد فضولی) .

اجنبی از مال مشترک (غیر شریک) : اگر شریک سهم خود از مال مشترک را به اجنبی بفروشد، حق شفعه (--» شفعه) برای شریک او ثابت می‌شود. 9

اجنبی از دین (غیر مدیون) : اجنبی می‌تواند بدهی شخص بدهکار را به طور مجّانی - حتی بدون اجازه وی - به طلبکار بپرازد که در این صورت، ذمّه مدیون بری می‌شود. 10

1 - جواهر الکلام 28 183.

2 - العروة الوثقی 1 442.

3 - 2 324.

4 - جواهر الکلام 23 34.

5 - 26 368.

6 - 42 310 و تکملة المنهاج 65.

7 - منهاج الصالحین (خویی) 1 427.

8 - 2 17.

9 - هدایة العباد (گلپایگانی) 1 402.

10 - منهاج الصالحین (خویی) 2 183 و تحریر الوسیلة 1 648.
=== منابع ===
#فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6999/6999_1.htm#258 258]
== اصطلاح‌نامه ==
=== مترادفات ===
از واژه «'''بیگانه ( فقه )'''» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
:[[بج::اجانب]]، [[بج::اجنبی ( بیگانه )]]، [[بج::بیگانگان]]
=== اعم ===
:[[اعم::انسان ( فقه )]]
=== اخص ===
:[[اخص::نامحرم]]
=== وابسته ===
:[[وابسته::استیلای بیگانه]]، [[وابسته::اقرار برای بیگانه]]، [[وابسته::روابط سیاسی با کفار]]، [[وابسته::سرمایه گذاری خارجی]]، [[وابسته::صلح بیگانه با مدعی]]، [[وابسته::قسم بیگانه]]، [[وابسته::مجازات رؤسای تحت نفوذ بیگانه]]، [[وابسته::نفوذ بیگانه]]، [[وابسته::هبه به بیگانه]]، [[وابسته::وصیت بر بیگانه]]، [[وابسته::وصیت به بیگانه]]
{{نمایه}}
== منابع ==
*[[منبع::الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1405/1405_2.htm#52 52]
*[[منبع::فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6999/6999_1.htm#258 258]
*[[منبع::فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6999/6999_2.htm#207 207]
[[رده:بیگانه ( فقه )]]
[[کد::244356| ]]