تحلل
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
تحلّل
تَحَلُّل: بیرون آمدن از احرام.
با احرام حج یا عمره اموری بر شخص حرام میشود که با تحلّل، حلال میگردد. از این عنوان در باب حج سخن رفته است.
انواع تحلّل: تحلّل یا از احرام حج است یا عمره و در هر دو صورت، یا پس از اتمام مناسک صورت میگیرد و یا پس از حصول صدّ) ر صدّ (یا احصار) ر احصار (که مانع از اتمام مناسک میگردد.
تحلّل از احرام حج: تحلّل از احرام حج تمتّع در سه مرحله کامل میشود:
1. بعد از حلق) ر تراشیدن (یا تقصیر) ر تقصیر (بنابر قول مشهور، همه محرّمات احرام - جز زن و بوی خوش - بر حاجی حلال میشود. 1 برخی قدما تحلّل در این مرحله را بعد از رمی جمره عقبه در روز عید قربان دانستهاند. 2 بنابر قول مشهور در حج قِران) ر حج قران (و اِفراد) ر حج افراد (با حلق یا تقصیر، بوی خوش نیز حلال میشود. 3
2. بعد از طواف زیارت و سعی، بنابر قول مشهور، برای متمتّع، بوی خوش نیز حلال میشود. 4
3. بعد از طواف نساء) ر طواف نساء (و نماز آن، آخرین حرامِ ناشی از احرام یعنی زن نیز حلال میشود. بنابر تصریح بسیاری از فقها انجام دادن طواف نساء برای زن حج گزار نیز - جهت حلال شدن مرد بر وی - شرط است؛ 5 لیکن برخی آن را محل اشکال قرار دادهاند. 6
تحلّل از احرام عمره: تحلّل از احرام عمره مفرده در دو مرحله صورت میگیرد: 1. بعد از حلق یا تقصیر، همه محرّمات احرام جز زن حلال میشود. 2. بعد از طواف نساء و نماز آن، زن نیز حلال میگردد. 7
تحلّل در فرض صدّ: بنابر قول مشهور با قربانی کردن در محل صدّ، مصدود از احرام خارج گشته و همه محرّمات حتّی زن بر او حلال میشود. 8 برخی قائل به سقوط قربانی از مصدود و حصول تحلّل
به مجرّد صدّ شدهاند. 9 بنابر قول نخست، در اینکه هنگام قربانی، نیّت تحلّل لازم است یا نه و نیز علاوه بر قربانی، حلق یا تقصیر نیز در حصول تحلّل شرط است یا نه اختلاف میباشد. 10
تحلّل در فرض احصار: مَحصور با قربانی کردن و سپس تقصیر، از احرام خارج شده و همه محرّمات جز زن بر او حلال میگردد. حلّیت زن منوط به انجام دادن حج در سال آینده است مگر آنکه حج وی استحبابی باشد. در این صورت - بنابر قول مشهور - با گرفتن نایب و انجام دادن طواف نساء از طرف محصور، زن نیز بر او حلال میگردد.
اشتراط تحلّل: مستحب است مُحرم با خدای خود شرط کند که چنانچه برای او مانعی از اتمام حج - همچون دشمن یا بیماری - پیش آید، او را از احرام خارج سازد. 11
در ثمره این اشتراط چند نظر ذکر شده است، از جمله:
1. سقوط قربانی از مصدود و محصور و خروج از احرام به مجرّد صدّ یا احصار.
2. جواز تعجیل در تحلّل در فرض احصار، بدون آنکه منتظر رسیدن قربانی به قربانگاه باشد. در فرض صدّ، تعجیل مطلقا جایز است؛ چه شرط بکند و چه نکند.
3. سقوط حج در سال آینده برای متمتّع.
4. مجرّد حصول ثواب. 12
1. جواهر الکلام 2 251 /19. فقه الرضا/ 226؛ من لا یحضره الفقیه 3 549 /2. مهذب الاحکام 4 345 /14. جواهر الکلام 258 - 257 /19؛ مهذب الاحکام 5 346 /14. الحدائق الناضرة 265 /17؛ جواهر الکلام 6 259 - 258 /19. مختلفالشیعة 301 /4؛ مسالک الافهام 7 325 /2. جواهر الکلام 8 467 /20. الحدائق الناضرة 8 - 6 /16؛ جواهر الکلام 9 116 /20. کتاب السرائر 10 641 /1. الحدائق الناضرة 16 /16؛ جواهر الکلام 11 120 - 118 /20. جواهر الکلام 271 - 260. 12 280 /18؛ العروة الوثقی 567 /2؛ مستمسک العروة 383 - 378 /11.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 376
اصطلاحنامه
یادداشت دامنه
بیرون آمدن از احرام
مترادفات
از واژه «تحلل» بجای واژههای زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- تحلل در حلّ
- به لحاظ اعمال:
- تحلل به طواف، تحلل به عمره مفرده، تحلل به قربانی
- به لحاظ حج و عمره:
- تحلل از حج، تحلل از عمره
- به لحاظ صد و حصر:
- تحلل محصور، تحلل مصدود
- به لحاظ مراحل تحلل:
- تحلل اول، تحلل دوم، تحلل سوم
وابسته
- احرام ( فقه )، احرام قبل از تحلیل یک ماه، اشتراط در حج، اعمال منا، حج ( اعم )، حصر از مکه، حلق بین ذبح و رمی، صد مکه بعد تحلل منا، محرمات احرام، مواطن تحلیل
منابع
- الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 2 : صفحه 310، 311
- الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 10 : صفحه 247
- الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 2 : صفحه 175، 229
- تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه (451-452)
- جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 3 : صفحه (257-258)، 286
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 19 : صفحه 251
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 376
- کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 1 : صفحه 601، 603
- مجمع الفائدة و البرهان جلد 7 : صفحه 325، 398
- مهذب الاحکام جلد 14 : صفحه 342، 347
- مهذب الاحکام جلد 15 : صفحه 6