بی هوشی مضارب

توضیح مفهومی

بی هوشی مضارب : بی هوش شدن عامل مضاربه، از اسباب انفساخ عقد مضاربه

اغماء و بیهوشی مالک یا عامل مضاربه از جهات ذیل مورد توجه فقها قرار گرفته است:

1- از جهت بطلان یا عدم بطلان عقد که از نظر فقها موجب بطلان عقد است چه بی هوشی، دراز مدت و چه کوتاه مدت باشد؛ دلایل این حکم عبارت است از:

اولا: حکم به صحت معاملات در صورتی صحیح است که عامل مضاربه اهلیت و مالک مضاربه قابلیت آن را داشته باشد، حال اگر اغماء و بی هوشی بر آنها عارض شود اهلیت و قابلیت به خودی خود منتفی گشته و در نتیجه عقد باطل می‌گردد؛

ثانیا: اذن در مضاربه که به منزله روح عقد است با اغماء از بین می‌رود در نتیجه عقد باطل می‌گردد؛

ثالثا: اجماع.

2- از جهت تاثیر و عدم تاثیر اجازه وارث در حال اغماء جهت تجدید عقد که در این باره نیز فقها اجازه وارث را موثر در تجدید عقد نمی‌دانند ؛ دلیلش این است که مضاربه به سبب عارض شدن اغمای عامل مضاربه، فسخ می‌گردد و در این هنگام اگر وارث بخواهد عقد مضاربه را تجدید نماید باید شرایط مال مضاربه از جمله نقدیت رعایت گردد .

نکته 1: فقهایی نظیر محقق یزدی در « عروه »، محقق خویی در « مبانی عروه » و محمد امین زین الدین در « کلمة التقوی » براین عقیده‌اند اگر در مورد بطلان مضاربه به اغمای کوتاه مدت اجماع نمی‌بود می‌توان به عدم بطلان وصحت آن حکم نمود با این قید که در زمان بی هوشی حق تصرف در مال مضاربه را ندارد.

نکته 2: به اعتقاد برخی از فقها انعقاد دوباره عقد پس از افاقه از بی هوشی بدون تجدید عقد جایز است.

منابع

1. جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 26 : صفحه 355
2. الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 21 : صفحه 27
3. سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 17 : صفحه 102
4. مستمسک العروة الوثقی جلد 12 : صفحه 435
5. کلمة التقوی جلد 4 : صفحه 416
6. مبانی العروة الوثقی (کتاب المضاربه و المساقات) جلد 3 : صفحه 204
7. العروة الوثقی (ط.ج) جلد 5 : صفحه 258
8. مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 4 : صفحه 353
9. العروة الوثقی (ط.ج) جلد 5 : صفحه 254
10. مستمسک العروة الوثقی جلد 12 : صفحه 436
11. العروة الوثقی (ط.ج) جلد 5 : صفحه 436

اصطلاح‌نامه

اعم

بی هوشی ( فقه )، مبطلات مضاربه

وابسته

بی هوشی مالک مضاربه، مضارب

منابع

• الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 21 : صفحه 27، 217
• العروة الوثقی (ط.ج) جلد 5 : صفحه 254، 258، 436
• العروة الوثقی (ط.ج) : صفحه 277
• جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 26 : صفحه 355
• سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 17 : صفحه 102
• کلمة التقوی جلد 4 : صفحه 416
• مبانی العروة الوثقی (کتاب المضاربه و المساقات) جلد 3 : صفحه 204
• مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 4 : صفحه 353
• مستمسک العروة الوثقی جلد 12 : صفحه 435، 436