تقریر مضاربه

توضیح مفهومی

تقریر مضاربه : استدامه و استمرار یا انشاء و تجدید عقد مضاربه

تقریر مضاربه به دو معنا آمده است:

1- استدامه و استمرار عقد مضاربه که به واسطه اموری نظیر موت مالک در آن اخلالی وارد شده است؛

2- انشاء و تجدید عقد مضاربه که لازمه آن بطلان عقد سابق و ایجاد عقد جدید است.

تقریر به معنای اول دو فرض دارد:

1- تقریر مضاربه در صورتی که مال مضاربه نقد است؛ بنابر این فرض فقها اتفاق نظر دارند که تقریر، جایز نیست؛

2- تقریر مضاربه در صورتی که مال مضاربه ازعروض است؛ در این باره دو دیدگاه وجود دارد:

الف: قول به عدم جواز که دیدگاه بسیاری از فقهای امامیه و یکی ازدو روایت شافعیه و احمد حنبل است؛

ب: قول به جواز که قول برخی از فقهای امامیه از جمله صاحب جامع الشرایع و یکی از دو قول شافعیه و احمد بن حنبل است؛

دلیلی که برای این قول مطرح شده استصحاب مضاربه است

نکته: در صورت جواز تقریر مضاربه، این مسئله مطرح است که آیا انعقاد عقد مضاربه با لفظ اقررتک، ترکتک و... جایز است؟ در این باره نیز دو نظر وجود دارد

الف: قول به عدم جواز انعقاد که نظر برخی از فقها همچون علامه در « تذکرة » و محقق عاملی در « مفتاح الکرامه » است؛ استدلالشان این است که عقد اول مضاربه از بین رفته است ونیاز به لفظی دارد که درابتدا صلاحیت عقد مضاربه را داشته باشد و الفاظ مذکور، صلاحیت ایجاد ابتدایی عقد مضاربه را ندارند زیرا تقریر مضاربه با عباراتی نظیر: « ترکتک »، « اقررتک علی ما کنت علیه» که اشعار به استدامه را دارد از قبیل کنایات و مجازات است و عقود با کتابات و مجازات منعقد نمی‌گردد .

ب: قول به جواز انعقاد که نظر برخی از فقها نظیر صاحب جامع المقاصد است؛ دلیلشان این است که مضاربه از عقود جایز است و با هر لفظی که دلالت برمراد یعنی استنابه در تصرف به گونه معروف نماید، منعقد می‌گردد .

منابع

1. ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد جلد 2 : صفحه 328
2. جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 8 : صفحه 155
3. پژوهشی جدید در چند مبحث فقهی : صفحه 316
4. جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 8 : صفحه 156
5. ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد جلد 2 : صفحه 329

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «تقریر مضاربه» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

اقرار مضاربه

اعم

احکام مضاربه، تقریر

وابسته

مرگ مالک مضاربه، مرگ مضارب، مضاربه ( فقه )

منابع

• الجامع للشرائع : صفحه 316
• الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 21 : صفحه 227
• ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد جلد 2 : صفحه 328، 329
• جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 8 : صفحه 155، 156
• سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 17 : صفحه 90، 103
• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه (573-574)
• مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 16 : صفحه 669، 788، 789
• پژوهشی جدید در چند مبحث فقهی : صفحه 316