تعین مال مضاربه

توضیح مفهومی

از شرایط مال مضاربه نزد اکثرفقهاست و مقصود از آن این است که مال مضاربه باید معین بوده و مبهم و مردد نباشد بنابراین اگر گفته شود: «با یکی از دو مال، یا با هر کدام از دو مال تجارت کن » مضاربه به دلیل ابهام در اولی و تخییر در دومی، صحیح نیست (1) .

دیدگاه‌ها: در مورد اشتراط این شرط در میان فقها دو قول مطرح است:

1- فقهایی نطیر علامه در تحریر و تذکره (2) ، کرکی درجامع المقاصد (3) ، محقق اردبیلی در مجمع الفایده (4) و شیخ طوسی در مبسوط (5) و ابن بارع درمهذب (6) ، محقق حلی در شرایع (7) ، شهید ثانی درمسالک (8) ، صاحب جواهر (9) و امام خمینی (10) در تحریر الوسیله (10) ، قائل به شرطیت تعیین مال مضاربه هستند (11) .

دلیل: 1- اجماع (12)

2- فرد مبهم در خارج موجود نیست و اطلاق ادله مضاربه به دلیل عدم وجود خارجی مبهم، شامل آن نمی‌شود (13) .

دیدگاه 2: برخی از فقها متاخر نظیر محقق خویی قائل به عدم شرطیت تعیین مال مضاربه هستند (14) .

دلیل: 1- فرد مردد موجود نیست ولی عنوان جامع مثل احدهما در خارج موجود است (15) .

2- فرد مردد از نظر عقلی موجود نیست اما از نظر عرفی موجود است و معاملات هم از امورعرفی هستند (16) .

نکته: بنابر اشتراط تعیین مال مضاربه در مضاربه تفاوتی بین مال مشاع و مفروز نیست (17).

منابع

1. جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 26 : صفحه 359
2. مجمع الفائدة و البرهان جلد 10 : صفحه 234
3. مستمسک العروة الوثقی جلد 12 : صفحه 248
4. مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 4 : صفحه 358
5. تذکرة الفقهاء (ط ق) جلد 2 : صفحه 231
6. مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 16 : صفحه 676
7. جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 8 : صفحه 71
8. مجمع الفائدة و البرهان جلد 10 : صفحه 248
9. المبسوط فی فقه الامامیة جلد 3 : صفحه 168
10. المهذب جلد 1 : صفحه 469
11. شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام جلد 2 : صفحه 383
12. مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 4 : صفحه 35
13. کتاب البیع جلد 1 : صفحه 609
14. مستمسک العروة الوثقی جلد 12 : صفحه 248
15. مبانی العروة الوثقی (کتاب المضاربه و المساقات) جلد 3 : صفحه 25
16. مبانی العروة الوثقی (کتاب المضاربه و المساقات) جلد 3 : صفحه 24
17. نظام المضاربة فی الشریعة الاسلام الغراء : صفحه 78

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «تعین مال مضاربه» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

تعیین مال مضاربه

اعم

شرایط مال مضاربه

وابسته

مال مضاربه

منابع

• المبسوط فی فقه الامامیة جلد 3 : صفحه 168
• المهذب جلد 1 : صفحه 469
• تذکرة الفقهاء (ط ق) جلد 2 : صفحه 231
• جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 8 : صفحه 66، 71
• جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 26 : صفحه 359
• سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 17 : صفحه 94
• شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام جلد 2 : صفحه 383
• کتاب البیع جلد 1 : صفحه 609
• مبانی العروة الوثقی (کتاب المضاربه و المساقات) جلد 3 : صفحه 24، 25
• مجمع الفائدة و البرهان جلد 10 : صفحه 234، 248
• مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 4 : صفحه 35، 358
• مستمسک العروة الوثقی جلد 12 : صفحه 248
• مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 16 : صفحه 676
• مهذب الاحکام جلد 19 : صفحه 239
• نظام المضاربة فی الشریعة الاسلام الغراء : صفحه 78