نمایش مبدأ برای مضاربه به دین

== توضیح مفهومی ==

مضاربه‌ای است که مال مضاربه بر دین بر ذمه دیگری باشد اعم از این که مدیون عامل مضاربه (1) یا شخص ثالث (2) باشد.

در مورد صحت یا عدم صحت مضاربه به دین بین فقها سه نظریه مطرح است:

قول اول: قول به عدم صحت

عده زیادی از فقها مضاربه به دین را صحیح نمی‌شمارند (3) .

دلیل: 1- اجماع (در عدم صحت مضاربه به دین به اجماع و عدم خلاف استناد شده است) (4) .

2- روایت سکونی (براساس این روایت مضاربه به دین قبل از قبض آن صحیح نیست) (5) .

3- اصاله الفساد (در نظربرخی از فقها چون مضاربه صحت آن حذف قاعده است عمومات معاملات مثل اوفوا باب مضاربه آن را شامل نمی‌شود، اصل فساد حاکم است (6) .

قول دوم: قول به صحت

برخی، علیرغم ادله یاد شده مضاربه به دین را صحیح می‌دانند (7) .

دلیل: 1- طرد اجماع (اجماع بر عدم صحت محقق نیست و بر فرض تحقق کاشف از قول معصوم نیست (8) .

2- شمول اطلاقات و عمومات (کلمه «مال» در روایات باب مضاربه اعم از عین، دین و منفعت است از این رو مضاربه به دین را نیز در بر می‌گیرد (9) .

3- عدم ظهور روایت سکونی در منع (10) .

قول سوم: عدم صحت مضاربه و صحت معامله

عده‌ای بر این باورند که اگر مالک دینش را برای تجارت در نزد مدیون قرار دهد و مدیون با آن تجارت نماید و سود کند، عنوان مضاربه بر آن صادق نیست، اما معامله باطل نیست (1) .

دلیل: عدم شمول اطلاقات مضاربه و شمول عمومات معاملات (2) .

نکته 1: بنابراین نظر که مضاربه به دین صحیح نیست در صورتی که مالک، عامل را وکیل در قبض دین و سپس ایجاب مضاربه از طرف خود نماید - یعنی عامل هم موجب وهم قابل در مضاربه باشد - مضاربه صحیح است (3) .

نکته 2: اگر عامل اذن دهد تا دین را قبض نماید مادامی که عقد را تجدید نکند مضاربه صحیح نمی‌باشد چه از ناحیه خودش باشد یا از ناحیه دیگری باشد (4).
{{پانوشت}}
=== منابع ===
#مستمسک العروة الوثقی جلد 12 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/147/147_12.htm#244 244]
#ذبائح اهل الکتاب جلد 3 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/13/13_3.htm#20 20]
#جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 26 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/105/105_26.htm#362 362]
#مهذب الاحکام جلد 19 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6297/6297_19.htm#235 235]
#مستمسک العروة الوثقی جلد 12 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/147/147_12.htm#242 242]
#مهذب الاحکام جلد 19 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6297/6297_19.htm#234 234]
#المسائل السرویة جلد 3 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/11/11_3.htm#16 16]
#مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 4 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/70/70_4.htm#355 355]
#مجمع الفائدة و البرهان جلد 10 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/76/76_10.htm#235 235]
#قواعدالاحکام جلد 2 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/43/43_2.htm#336 336]
#مبانی العروة الوثقی (کتاب المضاربه و المساقات) جلد 3 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/180/180_3.htm#17 17]
#جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 8 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/66/66_8.htm#67 67]
#مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 16 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6314/6314_16.htm#67 67]
#ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد جلد 2 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/55/55_2.htm#307 307]
#جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 8 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/66/66_8.htm#68 68]
#مهذب الاحکام جلد 19 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6297/6297_19.htm#224 224]
#نظام المضاربة فی الشریعة الاسلام الغراء : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6315/index.htm#69 69]
#مبانی العروة الوثقی (کتاب المضاربه و المساقات) جلد 8 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/180/180_8.htm#17 17]
#مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 16 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6314/6314_16.htm#670 670]
#مبانی العروة الوثقی (کتاب المضاربه و المساقات) جلد 3 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/180/180_3.htm#19 19]
#مبانی العروة الوثقی (کتاب المضاربه و المساقات) جلد 3 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/180/180_3.htm#18 18]
#جامع المدارک فی شرح المختصرالنافع : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/162/index.htm#27 27]
#نظام المضاربة فی الشریعة الاسلام الغراء : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6315/index.htm#62 62]
#تحریرالوسیله جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/226/226_1.htm#609 609]
#مبانی العروة الوثقی (کتاب المضاربه و المساقات) جلد 3 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/180/180_3.htm#16 16]
#مهذب الاحکام جلد 119 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6297/6297_119.htm#235 235]
== اصطلاح‌نامه ==
=== مترادفات ===
از واژه «'''مضاربه به دین'''» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
:[[بج::مضاربه به مال در ذمه]]
=== اعم ===
:[[اعم::احکام دَین]]، [[اعم::مضاربه ( فقه )]]
=== وابسته ===
:[[وابسته::دَین ( ما فی الذمه )]]، [[وابسته::مضاربه به عین]]، [[وابسته::مضاربه به منافع]]
== منابع ==
*[[منبع::الدروس الشرعیة فی فقه الامامیة جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/57/57_3.htm#312 312]
*[[منبع::المختصرالنافع فی فقه الامامیه]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/37/index.htm#135 135]
*[[منبع::المسائل السرویة جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/11/11_3.htm#16 16]
*[[منبع::المهذب البارع جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/61/61_2.htm#483 483]
*[[منبع::الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 38]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1405/1405_38.htm#48 48]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1405/1405_38.htm#50 50]
*[[منبع::ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/55/55_2.htm#3 3]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/55/55_2.htm#307 307]
*[[منبع::تحریرالمجله جلد 2-3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6293/6293_2-3.htm#286 286]
*[[منبع::تحریرالوسیله جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/226/226_1.htm#609 609]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/226/226_1.htm#614 614]
*[[منبع::جامع المدارک فی شرح المختصرالنافع]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/162/index.htm#27 27]
*[[منبع::جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 8]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/66/66_8.htm#67 67]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/66/66_8.htm#68 68]
*[[منبع::جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 25]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/105/105_25.htm#48 (48-49)]
*[[منبع::جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 26]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/105/105_26.htm#362 362]
*[[منبع::ذبائح اهل الکتاب جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/13/13_3.htm#20 20]
*[[منبع::سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 15]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6313/6313_15.htm#16 16]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6313/6313_15.htm#65 65]
*[[منبع::سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 17]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6313/6313_17.htm#89 89]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6313/6313_17.htm#95 95]
*[[منبع::شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6692/6692_2.htm#325 325]
*[[منبع::قواعدالاحکام جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/43/43_2.htm#336 336]
*[[منبع::کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/33/33_2.htm#38 38]
*[[منبع::کشف الرموز فی شرح المختصر النافع جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/41/41_1.htm#534 534]
*[[منبع::کفایة الاحکام]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/88/index.htm#104 104]
*[[منبع::مبانی العروة الوثقی (کتاب المضاربه و المساقات) جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/180/180_3.htm#16 16]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/180/180_3.htm#17 17]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/180/180_3.htm#18 18]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/180/180_3.htm#19 19]
*[[منبع::مبانی العروة الوثقی (کتاب المضاربه و المساقات) جلد 8]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/180/180_8.htm#17 17]
*[[منبع::مجمع الفائدة و البرهان جلد 10]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/76/76_10.htm#234 234]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/76/76_10.htm#235 235]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/76/76_10.htm#249 249]
*[[منبع::مجمع الفائدة و البرهان جلد 9]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/76/76_9.htm#122 122]
*[[منبع::مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 4]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/70/70_4.htm#355 355]
*[[منبع::مستمسک العروة الوثقی جلد 12]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/147/147_12.htm#242 242]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/147/147_12.htm#244 244]
*[[منبع::معجم فقه الجواهر جلد 4]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6366/6366_4.htm#722 722]
*[[منبع::مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 11]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6314/6314_11.htm#32 32]
*[[منبع::مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 16]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6314/6314_16.htm#67 67]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6314/6314_16.htm#670 670]
*[[منبع::مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 26]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6314/6314_26.htm#356 356]
*[[منبع::مهذب الاحکام جلد 119]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6297/6297_119.htm#235 235]
*[[منبع::مهذب الاحکام جلد 19]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6297/6297_19.htm#224 224]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6297/6297_19.htm#234 234]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6297/6297_19.htm#235 235]
*[[منبع::نظام المضاربة فی الشریعة الاسلام الغراء]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6315/index.htm#62 62]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6315/index.htm#69 69]
[[رده:مضاربه به دین]]
[[کد::142300| ]]