عملکردها

پزشکی قانونی ( فقه )

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

پزشکی قانونی: به کارگیری دانش پزشکی و رشته‏های وابسته به آن در تشخیص امور جنایی و مانند آن.

در اجرای قوانین کیفری و مدنی - مانند سنّ بلوغ - گاه نظر پزشک خبره جهت تشخیص نوع و مقدار آسیب وارد شده و نیز برخی امور دیگر، ضرور می‏نماید. چنین کارشناسی‏ای در اصطلاح، پزشکی قانونی نامیده می‏شود1 پزشکی قانونی از عناوین جدید است که از آن، در مسائل مستحدثه سخن رفته است.

پزشک قانونی از اهل خبره به شمار می‏رود؛ بدین جهت نظر او درصورت افاده علم و یقین، حجّت است و اگر علم‏آور نباشد در موضوعات و مواردی که قول اهل خبره حجّت است پذیرفته می‏شود) ر اهل خبره (ولی در دیگر موارد - همچون موارد اثبات اصل قصاص، حدود و دیات - که از نظر شرع تنها اقرار) ر اقرار

________________________________________

264

(یا بیّنه) ر بیّنه (، حجّت و قابل پذیرش است، حجّت نمی‏باشد؛ لیکن در تشخیص برخی اموری که به اجرای قصاص یا حد مربوط می‏شود، نظر وی معتبر است، مانند آنکه پزشک قانونی تشخیص دهد اجرای حدّ تازیانه یا قصاص عضو به دلیل وضعیت خاصّ جسمانی فرد موجب مرگ یا ابتلای وی به بیماری یا تشدید آن می‏گردد که در این موارد اجرای حد تا زمان سلامت فرد تأخیر می‏افتد. قصاص نیز تبدیل به دیه می‏شود. 2

1. مبسوط در ترمینولوژی حقوق 2 1076 /2. مجمع المسائل 196 164 /3؛ استفتائات قوه قضائیه/ 151 149 89 و 214.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 263

اصطلاح‌نامه

اعم

پزشکی

وابسته

اهل خبره

منابع

  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 263
  • مجمع المسائل جلد 3 : صفحه 164، 196