عملکردها

ظاهر ( علوم قرآنی )

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

ظاهر ( علوم قرآنی ) : لفظ دارای ظهور بیشتر در یکی از معانی محتمل

الفاظ قرآن یا ظاهر است یا نص. ظاهر، لفظی است که چند معنای احتمالی دارد؛ ولی در یکی از آن‌ها ظهور بیشتر و رحجان دارد؛ به عبارت دیگر، اگر لفظ، یک معنای مستقل داشته باشد و بیش از آن هم احتمال داده نشود «نص» است، و اگر چند احتمال داشته باشد که یکی از آن‌ها اظهر و دارای ترجیح باشد «ظاهر» خوانده می‌شود؛ مانند:

1. لفظ «باغ» در «فَمَنِ اضْطُرَّ غَیْرَ بَاغٍ وَلاَ عَادٍ» (بقره// 173) که بر جاهل و ظالم اطلاق می‌شود؛ ولی در معنای ظالم، اظهر است.

2. لفظ «طهر» در «وَ لا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّی یَطْهُرْنَ» (بقره// 222) که بر انقطاع خون، وضو و غسل اطلاق می‌شود؛ ولی اطلاق آن بر وضو و غسل ظاهرتر است.

به گفته فخر رازی، نص و ظاهر از محکمات کتاب خدا هستند، نه از متشابهات.

نیز ر.ک:نص.

منابع

  1. الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 104
  2. مباحث فی علوم القرآن : صفحه 311
  3. علوم القرآن : صفحه 172

اصطلاح‌نامه

اعم

منطوق ( علوم قرآنی )، نص و ظاهر

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه ظاهر ( علوم قرآنی ) به زیرصفحه ظاهر ( علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 104
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : صفحه 205، 214
  • علوم القرآن : صفحه 172
  • علوم القرآن : صفحه 172
  • مباحث فی علوم القرآن : صفحه 311