عملکردها

خاک مالی

از دانشنامه علوم اسلامی

رده‌ها
(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

توضیح مفهومی

خاک مالی ) تَعفیر(: مالیدن خاک به چیزی همچون ظرف.

از آن در باب طهارت سخن گفته‏اند.

حکم: برای تطهیر ظرفی که سگ آن را لیسیده یا از آن، آب یا مایعی دیگر خورده) ولوغ (، بنابر مشهور باید ابتدا آن را خاک مال کرد سپس دو بار شست. 1 در اینکه خاک مالی اختصاص به صورت شستن ظرف با آب قلیل) ر آب قلیل (دارد یا مطلقا لازم است، هرچند با آب کثیر) ر آب کثیر (شسته شود، اختلاف است. مشهور قول دوم است. 2 چنان که در اختصاص دو بار شستن با آب قلیل یا تعمیم آن در صورت شستن ظرف با آب کثیر نیز اختلاف است. 3

لزوم خاک مالی بنابر مشهور اختصاص به ولوغ دارد؛ بنابر این، اگر ظرفی با آب دهان سگ - بدون ولوغ - یا رطوبتی از بدن آن و یا افتادن سگ درون ظرف، نجس شود، خاک مالی لازم نیست. 4 برخی قدما خوک را در حکم یاد شده ملحق به سگ دانسته‏اند. 5 در لزوم خاک مالی ظرفی که آب نجس شده به سبب ولوغ سگ از ظرفی دیگر در آن ریخته و نجس شده، اختلاف است. 6

در اینکه لزوم تعفیر اختصاص به ظروف دارد یا در غیر ظروف نیز لازم است، و بنابر قول نخست در اینکه تعفیر اختصاص به ظروفی دارد که در خوردن و نوشیدن به کار می‏روند، یا در مطلق ظروف، مانند سطل و مَشک نیز جاری است، اختلاف می‏باشد. 7

بنابر مشهور، تعفیر باید با خاک باشد و با مثل خاکستر و اُشنان) ر اشنان (کفایت نمی‏کند. 8 در لزوم پاک بودن خاک قبل از خاک مالی اختلاف است. 9

کیفیّت خاک مالی: در لزوم آمیختن خاک با آب در خاک مالی یا تخییر بین آمیختن و عدم آن و یا لزوم هر دو) یک بار خاک مالی بدون آمیختن آب و بار دیگر با آمیختن آن (به جهت احتیاط، اختلاف است. 10

1. التنقیح) الطهارة (50 /3؛ جواهر الکلام 2 361 /6. جواهر الکلام 368 - 367. 3 367 - 366 /6؛ توضیح المسائل مراجع 101 - 100 /1 م 4 150. جواهر الکلام 5 357 - 356 /6. الخلاف

________________________________________

418

6 187 - 186/1. جواهرالکلام359. 7 359/6؛ العروة الوثقی 224 /1؛ فقه الشیعة 8 124 - 123 /5. جواهر الکلام 364 - 363 /6؛ مصباح الهدی 9 204 /2. الحدائق الناضرة 480/5؛ جواهرالکلام 10 366 - 365 /6. جواهر الکلام 363 - 361 /6.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 417

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «خاک مالی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

تعفیر ( خاک مالی )

اخص

خاک مالی متنجس به مردار موش، خاک مالی متنجس به نجس العین

وابسته

اختلاط آب با خاک، تقدیم خاک مالی بر شستن، طهارت خاک خاک مالی، عدم خاک برای خاک مالی، مالیدن غیر خاک به متنجس

منابع

  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 538
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 417