عملکردها

سبزیجات

از دانشنامه علوم اسلامی

نسخهٔ تاریخ ‏۲۰ فوریهٔ ۲۰۱۲، ساعت ۱۴:۳۰ توسط Hashemi (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
رده‌ها

توضیح مفهومی

خَضِر: سبزیجات.

خضر به انواع سبزی که در زمین ریشه ندارند اطلاق می‏شود، مانند سبزیها، خیار، خربزه و بادمجان. از احکام آن در بابهای زکات، حج، تجارت، مساقات و لقطه سخن گفته‏اند.

زکات: پرداخت زکات آنچه از زمین می‏روید و با کیل یا وزن داد و ستد می‏گردد در غیر گندم، جو، خرما و کشمش، مستحب است. خضر همچون سبزیها، خیار و بادمجان که زود فاسد می‏شوند از این حکم استثنا شده‏اند؛ بدین معنا که پرداخت زکات آنها استحباب ندارد. 1

حج: در لزوم اجتناب محرم از سبزیهای خوش بو، همچون ریحان و نعنا اختلاف است. برخی معاصران، احتیاط را در اجتناب از آن، و برخی، خوردن آن بدون بوییدن را بی اشکال دانسته‏اند. 2

تجارت: اگر کسی کالایی را که زود فاسد می‏شود، مانند سبزیها، بفروشد، در صورتی که خریدار آن را تحویل نگرفته و بهای آن را نپرداخته است، تا شب صبر می‏کند و با داخل شدن شب می‏تواند معامله را فسخ نماید3) ر خیار مایفسد من یومه (.

خرید و فروش خضر همچون خیار، خربزه و بادمجان قبل از به ثمر نشستن

________________________________________

465

جایز نیست؛ لیکن پس از ریزش گل آن و نمایان شدن میوه‏اش به صورت یک برداشت یا بیشتر صحیح است. مرجع تشخیص مقدار یک برداشت عرف است؛ لیکن معامله سبزیهایی همچون هویج و شلغم که میوه‏شان در دل زمین است به جهت مجهول بودن بنابر قول گروهی صحیح نیست. 4 برخی آن را صحیح دانسته‏اند. 5

خرید و فروش خضر همچون تره و نعنا که پس از چیدن دوباره می‏رویند پس از رویش به صورت یک چین یا بیشتر صحیح است. 6

بنابر مشهور، کسی که درخت میوه یا خضر در مسیر عبورش قرار دارد با شرایطی - از جمله عدم علم یا ظن به نارضایتی صاحبش - می‏تواند به قدر متعارف از آن بخورد7) ر حق مارّه (.

مساقات: مساقات) ر مساقات (بر درختان صحیح است؛ لیکن بر مثل خضر که در زمین ریشه ثابت ندارند صحیح نیست. 8

لقطه: چیزی را که انسان پیدا کرده، چنانچه از فاسد شدنیها همچون خضر باشد، می‏تواند پس از تعیین قیمت و به ذمّه گرفتن آن در آن تصرّف کند9) ر لقطه (.

) ر سبزی (

1. جواهر الکلام 70 - 69 /15؛ العروة الوثقی 63 - 62 /4 و 2 96. جواهر الکلام 328 - 327 /18؛ مناسک حج) مراجع (/ 3 523. کتاب المکاسب 4 241 /5. جواهر الکلام 5 79 - 77 /24. الدروس الشرعیة 6 238 /3. جواهر الکلام 9 53 /27. 8 132 - 127. 7 79 /24. مهذّب الاحکام 330 - 329 /23.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 464

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «سبزیجات» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

خضر، خضروات، سبزی

اعم

خوردنیها، گیاه

اخص

سبزی در سفره
به لحاظ نوع:
آویشن، بادرنجبویه، برگ چغندر، پیاز، ترب ( سبزی )، تره، خرفه، ریحان ( فقه )، سقمونیا، سیر ( فقه )، شاهی، شوکران، قارچ، کاسنی، کاهو، کرفس، گشنیز

وابسته

آب سبزیجات، اختلاط چین سبزیجات، بیع سبزیجات، حرز سبزیجات، خوردن حق الماره، خوردن سبزیجات، زکات سبزیجات، سجده بر سبزی خوراکی، صیفی جات

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سبزیجات به زیرصفحه سبزیجات/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • الدروس الشرعیة فی فقه الامامیة جلد 3 : صفحه 46
  • الفقه جلد 77 : صفحه 164
  • جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 35 : صفحه 296
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 464
  • فقه الصادق (ع) جلد 24 : صفحه 215
  • مستند الشیعة فی احکام الشریعة جلد 15 : صفحه 249