تقصیر ( کوتاهی )

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ تقصیر ( کوتاهی )

◄ اهمال ( فقه )

◄ تفریط ( فقه )

◄ تقصیر در تعلیم احکام دینی

توضیح مفهومی

از تقصیر به معنای سوم در بیشتر ابواب فقهی سخن رفته است.

کوتاهی در عمل یا نسبت به فراگیری احکام و مسائل مورد نیاز و ابتلای مکلّف، صورت می‏گیرد و یا نسبت به انجام دادن تکالیف شرعی با علم به آن. به کسی که در فراگیری احکام کوتاهی می‏کند جاهل مقصّر گفته می‏شود، در مقابل جاهل قاصر) ر جهل (.

جاهل مقصّر حکم عامد را دارد؛ بدین معنا که چنین شخصی اگر به جهت جهل، عملی را ترک کند حکم کسی را دارد که به عمد و با علم و آگاهی آن عمل را ترک کرده است. 18 چنان‏که کوتاهی در فراگیری احکام و مسائل واجب و مورد نیاز، حرام است) ر آموزش (.

آثار تقصیر: تقصیر در اعمال و وظایف شرعی علاوه بر آنکه موجب استحقاق عقاب می‏گردد، در مواردی ضمان را نیز به دنبال دارد، که به برخی از آنها اشاره می‏شود.

امانتها: کوتاهی در حفظ امانت، حرام و موجب ضمان است) ر امانت (.

تقصیر حاکم: اگر حاکم در حکم خود اشتباه کند و بر اثر آن چیزی تلف شود،

در صورتی که در مقدّمات حکم خود کوتاهی کرده باشد ضامن است و در صورت عدم تقصیر، از بیت المال جبران می‏شود. 19

تقصیر پزشک: هرگاه پزشک با تجویز دارویی به بیمار موجب مرگ او یا آسیب رسیدن به عضوی از اعضای او یا غیر آن شود، بنابر قولی تنها در صورت کوتاهی ضامن است20) ر پزشکی (.

) ر افراط (

1. جواهر الکلام 453 - 450 /20 و 2 232 /19. مناسک حج) مراجع (/ 341 م 3 889. الحدائق الناضرة 296 /16 و 317. 4 332؛ مستند الشیعة 5 122 /13. الحدائق الناضرة 299 - 277 /16؛ جواهرالکلام 6 453 - 450 /20. الحدائق الناضرة 317 /16؛ تحریر الوسیلة 7 408 /1. جواهر الکلام 8 452 - 450 /20. مناسک حج) مراجع (/ 341 م 9 888. کشف اللثام 10 30 /6. جواهر الکلام 11 467 /20. مستند الشیعة 376 /12؛ جواهر الکلام 12 236 /19. جواهر الکلام 234 /19؛ مستند الشیعة 13 374 - 373 /12. جواهر الکلام 247 /19؛ الحدائق الناضرة 14 241 /17. الحدائق الناضرة 232 /17؛ مستند الشیعة 379 /12؛ جواهر الکلام 15 232 /19. مستند الشیعة 383 - 382 /12؛ جواهر الکلام 16 233 /19. الحدائق الناضرة 257 - 250 /17؛ مدارک الاحکام 102 /8؛ جواهر الکلام 17 255 - 251 /19. جواهرالکلام 88 - 87 /9؛ العروةالوثقی 18 603 /1. القواعد الفقهیة) بجنوردی (19 371 /5. جواهر الکلام 46 - 44 /43. 20 79 /40.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 578

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «تقصیر ( کوتاهی )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

کوتاهی ( فقه )

اعم

افعال انسان ( فقه )

اخص

تقصیر در تعلیم احکام دینی

به لحاظ نوع:

اهمال ( فقه )، تفریط ( فقه )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تقصیر ( کوتاهی ) به زیرصفحه تقصیر ( کوتاهی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 578