مقام اجمال
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
مقام اجمال : موارد وجود شرایط و مقتضی برای اجمال گویی
مقام اجمال، مقابل مقام بیان می‌باشد. در این مقام، غرض گوینده ـ به خاطر موقعیت و جایگاهی که دارد _ به این تعلق گرفته که حکم به صورت مبهم مطرح بشود و اجمال گویی کند؛ یعنی مطلبی را به روشنی و به صراحت بیان نکند؛ به بیان دیگر، شرایط و مقتضی برای اجمال گویی وجود دارد و متکلم با توجه به آنها کلامی را سربسته و پوشیده بیان می‌کند، مانند سخن عقیل که گفت: ' امرنی معاویة ان اَسُبَّ علیّاً ألا فالعنوه ' که ضمیر در ' فالعنوه ' به معاویه برمی گردد، و عقیل با زیرکی آن را به صورت پوشیده و اجمال ابراز نمود.
نکته:
اهمال و اجمال در مراد استعمالی مطرح است نه مراد جدی، و هر دو در این مشترک هستند که مولا در مقام بیان مراد استعمالی نیست، اما در اجمال، غرض مولا به این تعلق گرفته که حکم به صورت پوشیده گفته شود، و اهمال یعنی ' عدم تعلق غرض ' نه به بیان تمام مراد و نه به بیان به صورت اجمال و ابهام.
منابع
- سیری کامل در اصول فقه جلد 9 : صفحه 82
- محاضرات فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 178
- الوصول الی کفایة الاصول جلد 3 : صفحه 247
- الوصول الی کفایة الاصول جلد 3 : صفحه 244
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه مقام اجمال به زیرصفحه مقام اجمال/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.