تلبیه

تلبیه از واجبات احرام) ر احرام (است و بدون آن احرام عمره) ر عمره (و حج) ر حج (منعقد نمی‏شود1 جز در حج قِران) ر حج قِران (که حاجی - بنابر قول مشهور - مخیّر است بین تلبیه، اِشعار) ر اشعار (و تقلید2) ر تقلید (. در اینکه تلبیه رکن است و ترک عمدی آن موجب بطلان عمل می‏شود، یا آنکه رکن نیست، اختلاف است. 3

صورت: تلبیه به لحاظ کیفیت به واجب و مستحب تقسیم می‏گردد. در کیفیت تلبیه واجب سه قول است:

1. »لَبَّیْکَ اللَّهُمَّ لَبَّیْکَ، لَبَّیْکَ لاشَرِیکَ لَکَ لَبَّیْک. «

2. کیفیت نخست به اضافه »إِنَّ الحَمْدَ وَ النَِّعْمَةَ لَکَ وَ المُلْکَ لاشَرِیکَ لَکَ«.

3. »لَبَّیْکَ اللَّهُمَّ لَبَّیْک، لَبَّیْکَ، إِنَّ الحَمْدَ وَ النِّعْمَةَ لَکَ و المُلْکَ لاشَرِیکَ لَک«. برخی جمله »وَالمُلْک« را مقدّم بر »لَک« آورده‏اند. 4

تلبیه مستحب، تلبیه‏هایی است که پس از تلبیه واجب گفته می‏شود، مانند »لَبَّیْکَ ذَا المَعارِجِ لَبَّیْک، لَبَّیْکَ داعِیاً إِلی دارِ السَّلام... «. 5

زمان: زمان تلبیه پس از نیّت احرام است و در وجوب هم‏زمانی تلبیه با نیّت اختلاف است. 6 قول عدم وجوب به مشهور نسبت داده شده است. 7 بنابر قول به عدم وجوب تقارن، در اینکه تأخیر آن از میقات مطلقا جایز نیست یا جایز بلکه افضل است تأخیر آن تا بیداء) ر بیداء (برای کسی که از ذوالحلیفه) ر ذوالحلیفه (محرم می‏شود، و تا رَقْطاء) ر رقطاء (برای کسی که در مکّه محرم می‏شود، اختلاف است. 8

احکام: مقدار واجب تلبیه یک بار است؛ لیکن تکرارش مستحب است و قطع آن در احرام عمره تمتّع هنگام مشاهده خانه‏های مکّه و در احرام حج، ظهر روز عرفه واجب است. در محل قطع تلبیه در احرام عمره مفرده چهار قول است:

هنگام دخول حرم، زمان مشاهده کعبه، تفصیل بین کسی که خارج حرم محرم شده و کسی که برای احرام عمره از حرم بیرون رفته است، که برای اوّلی هنگام دخول حرم و برای دومی زمان مشاهده کعبه، و قول چهارم تخییر بین قطع، هنگام دخول حرم و زمان دیدن کعبه. قول سوم به مشهور نسبت داده شده است. 9

بلند کردن صدا به تلبیه هنگام اشراف بر وادی ابطح) ر ابطح (برای کسی که از مکّه محرم شده و نیز برای سواره‏ای که از راه مدینه برای حج آمده، هنگامی که به وادی بیداء برسد، مستحب است. این حکم اختصاص به مرد دارد. 10 محرمات احرام پیش ازگفتن تلبیه بر محرم حرام نمی‏شود. 11 برای محرم پاسخ دادن دیگری به تلبیه مکروه است. 12

1. جواهر الکلام 3 225. 2 215 /18. الحدائق الناضرة 4 65 /15. جواهرالکلام 5 231 -228 /18. الکافی فی الفقه/ 193؛ المهذب 215 /1؛ وسائل الشیعة 6 382 /12. الحدائق الناضرة 7 40 /15. مهذب‏الاحکام 8 105 /13. مستند الشیعة319 - 315 /11؛ فقه‏الصادق 9 254- 249 /10. مستند الشیعة 11 321 - 319. 10 326 - 322 /11. الحدائق الناضرة 12 71 /15. جواهر الکلام 432 /18.