جمله شرطیه اتفاقیه
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
جمله شرطیه اتفاقیه : جمله شرطیه فاقد رابطه لزومی میان مقدّم و تالی
جمله شرطیه اتفاقیه، مقابل جمله شرطیه لزومیه بوده و به جمله شرطیی گفته می‌شود که پیوستگی و اتصال میان مقدم و تالی در آن به صرف تصادف و اتفاق می‌باشد، نه از روی لزوم و ضرورت، مانند جمله: ' ان کان زید ناطقا کان الحمار ناهقا '.
در کتاب ' المنطق ' آمده است:
' الاتفاقیة ' و هی التی لیس بین طرفیها اتصال حقیقی لعدم العلقة التی توجب الملازمة، و لکنه یتفق حصول التالی عند حصول المتقدم، کما لو اتفق ان محمدا الطالب لا یحضر الدرس، الا بعد شروع المدرّس فتؤلّف هذه القضیة الشرطیة (کلما جاء محمد فان المدرّس قد سبق شروعه فی الدرس) و لیس هنا أیّة علاقة بین مجیء محمد و سبق شروع الدرس، و انما ذلک بمحض الصدفة المتکررة '. [۱]
نکته:
درباره بعضی از قضایای شرطی اتفاقی، برخی به جهت تکرار وجود جزا هنگام وجود شرط در آن، تصور کرده‌اند که یک قضیه شرطی لزومی است و حال آن که در واقع، قضیه اتفاقی است که به طور مکرر جزا بعد از شرط آن اتفاق افتاده است.
پانوشت
منابع
- منطق صوری : صفحه 270
- شرح اصول فقه جلد 1 : صفحه 234
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «جمله شرطیه اتفاقیه» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه جمله شرطیه اتفاقیه به زیرصفحه جمله شرطیه اتفاقیه/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.