مصحف عبدالله بن عباس
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
مصحف عبدالله بن عباس : مصحف تهیه شده توسط عبدالله بن عباس
ابن‌عباس یا عبدالله بن عباس بن عبدالمطلب (تولد: 3 قبل از هجرت، وفات: حدود 70هجری قمری) پسر عموی رسول‌خدا (ص) محدّث، مفسر، مورخ صدر اسلام، از اصحاب خاص پیغمبر (ص) ، دوست و مشاور خلفا، سردار سپاه، استاندار، نماینده و سفیر امیرمؤمنان علی (ع) بود.
وی مصحفی داشت که متأسفانه خبر روشنی از آن در دست نیست؛ اما با توجه به این که وی از وابستگان انجمن تدوین قرآن در زمان عثمان و از اصحاب اجماع بر مصحف امام بود و همچنین اسانید مشهور قرّای سبعه به او متصل می‌شود، طبیعی است که مصحف او با مصحف عثمان تفاوت چندانی نداشته باشد.
مصحف ابن‌عباس دارای 114 سوره و به ترتیب نزول سوره‌ها بوده است. این مصحف در دو زمینه با مصاحف صحابه اختلاف داشته است:
1. اختلاف در نحوه قرائت؛ مانند: قرائت «جهرة» به فتح «ها» به جای سکون آن (بقره// 65) و «کما سئل» به کسر سین و همزه به جای ضم و کسر (بقره// 108) . این اختلافات ناشی از تفاوت و اختلاف لهجه‌ها است.
2. اضافات تفسیری یا تغییر کلمات به مرادف واضح‌تر آن؛ مانند: «فما استمتعم به منهنّ (الی أجل مسمی) » (نساء// 24) و «لمن اراد ان یتم (یکمل) الرضاعة» (به‌جای یتم) (بقره// 233) .
عبدالصبور شاهین در کتاب ~تاریخ القرآن~ پس از بررسی روایات وارد شده در باره مصحف ابن‌عباس چنین نتیجه می‌گیرد که مصحف وی در حقیقت، همان مصحف عثمان است و جایگاه این روایات، تفسیر ابن عباس است نه در اصل مصحف.
منابع
- کتاب المصاحف جلد 26 : صفحه 73
- تاریخ قرآن : صفحه 478
- دائرة المعارف تشیع جلد 1 : صفحه 344
- تاریخ القرآن : صفحه (159-163)
اصطلاح‌نامه
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه مصحف عبدالله بن عباس به زیرصفحه مصحف عبدالله بن عباس/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.