اشاره ( علوم قرآنی )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
اشاره ( علوم قرآنی ) : افاده معانی فراوان با کلام کوتاه با استفاده از دلالت تضمنی و التزامی
«اشاره» یعنی آوردن کلام کوتاه با معانی فراوان، که در حقیقت همان «ایجاز قصر» است؛ مانند:
1. «وَغِیضَ الْمَاء»؛ «و آب فرو کاست» (هود// 44) . لازمه کم شدن آب، قطع شدن باران و جوشش آب از چشمه است. و اگر این حالت نبود، آب کم نمی‌شد.
2. «وَفِیهَا مَا تَشْتَهِیهِ الْأَنفُسُ وَتَلَذُّ الْأَعْیُنُ وَأَنتُمْ فِیهَا خَالِدُونَ»؛ «و در آنجا آنچه دلها آن را بخواهند و دیدگان را خوش آید (هست) و شما در آن جاودانید» (زخرف// 71) .
آنچه نفس به‌آن تمایل دارد، شهوات نامحدود و دیدنی‌های بی‌اندازه‌ای است که چشم از آن لذت می‌برد، و آیه مبارکه با الفاظ اندک بر مفاهیم غیر قابل شمارش دلالت دارد.
ابن‌ابی‌الاصبع می‌گوید: تفاوت ایجاز قصر و اشاره این است که دلالت ایجاز قصر مطابقی است؛ ولی دلالت اشاره، تضمنی یا التزامی است
نیز ر.ک:ایجاز قصر.
منابع
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 284
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 188
- اعجاز القرآن : صفحه 90
- محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة : صفحه 488
- در قلمرو بلاغت : صفحه 726
- در قلمرو بلاغت : صفحه 717
- التمهید فی علوم القرآن جلد 5 : صفحه 389
اصطلاح‌نامه
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اشاره ( علوم قرآنی ) به زیرصفحه اشاره ( علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.