سوره اخلاص ( علوم قرآنی )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
سوره اخلاص ( علوم قرآنی ) : یکصد و دوازدهمین سوره قرآن
«اخلاص» به معنای خالص‌کردن از هرگونه شائبه و خلط است. خواندن سوره اخلاص و اعتقاد به آن سبب حفظ دین و عقیده انسان از انحرافات و عیوب می‌شود. به همین مناسبت، «اخلاص» نام گرفته است.
این سوره خدای تعالی را به احدیت ذات و بازگشت ما سوی اللَّه در تمامی حوائج وجودیش به سوی او و نیز به این که احدی نه در ذات و نه در صفات و نه در افعال شریک او نیست میستاید، و این توحید قرآنی، توحیدی است که مختص به خود قرآن کریم است، و تمامی معارف (اصولی و فروعی و اخلاقی) اسلام بر این اساس پیریزی شده است.
سوره اخلاص بسیار فضیلت دارد و معادل یک سوم قرآن است. این سوره در جواب درخواست گروهی از یهود نازل شده است که از پیامبر (ص) اوصاف خداوند را پرسیده بودند. امیرمؤمنان (ع) درباره این سوره فرموده است: «قل هو الله احد» نَسَب‌نامه خدا است.
ویژگی‌های سوره اخلاص:
1. چهار آیه به عدد کوفی و بصری و مدنی، پنج آیه به عدد مکی و شامی، یازده یا پانزده کلمه و 47 حرف دارد.
2. در ترتیب نزول، بیست و دومین و در ترتیب مصحف شریف، یکصد و دوازدهمین سوره قرآن است که پس از سوره ناس و پیش از سوره نجم نازل شد.
3. این سوره، پیش از هجرت در مکه نازل شد و از سُوَر مکی است؛ ولی برخی این سوره را مدنی دانسته و بعضی دیگر گفته‌اند این سوره دو بار نازل شده است؛ یک بار در مکه و یک بار در مدینه.
4. از نظر کمیت از سُوَر مفصّل و از نوع قصار آن به شمار می‌آید.
5. به گفته سیوطی سوره اخلاص از سُوَر جمعی‌النزول است و تمام آیات آن یکباره و به صورت مجموعی نازل شده است و آیه ناسخ در آن وجود ندارد.
نیز ر.ک:اسامی سوره اخلاص.
منابع
- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 553
- شناخت سوره های قرآن : صفحه 628
- شناخت سوره های قرآن : صفحه 627
- تفسیر نمونه جلد 27 : صفحه 427
- پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 150
- علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 315
- تاریخ قرآن : صفحه 591
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 197
- التفسیر الکبیر جلد 31 : صفحه 176
- التفسیر الکبیر جلد 31 : صفحه 175
- مجمع البیان فی تفسیرالقرآن جلد 31 : صفحه 176
- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 553
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 20 : صفحه 387
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «سوره اخلاص ( علوم قرآنی )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
- سوره 112، سوره إخلاص، سوره اساس ( سوره اخلاص )، سوره امان، سوره برائت ( سوره اخلاص )، سوره تجرید، سوره تفرید، سوره توحید ( علوم قرآنی )، سوره جَمال، سوره صد و دوازدهم قرآن، سوره صمد، سوره قل هو الله، سوره مانعه ( سوره اخلاص )، سوره محضره، سوره مذکّره، سوره معرفت، سوره معوّذه، سوره مقشقشه ( سوره اخلاص )، سوره منفّره، سوره نجات، سوره نسبت ربّ، سوره نور ( سوره اخلاص )، سوره ولایت ( سوره اخلاص )
اعم
اخص
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سوره اخلاص ( علوم قرآنی ) به زیرصفحه سوره اخلاص ( علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- آشنایی با سوره ها : صفحه 4، 32
- آموزش علوم قرآن جلد 1 : صفحه 197
- اسباب النزول جلد 1 : صفحه 484
- اسباب النزول : صفحه 309
- اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد : صفحه 15
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 197
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 57، 350
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 298
- البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 249
- التفسیر الکبیر جلد 3 : صفحه 175
- التفسیر الکبیر جلد 31 : صفحه 175، 176
- التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 135، 139، 162
- التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 246
- الجامع لاحکام القرآن جلد 1 : صفحه 84
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 1 : صفحه 553
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 20 : صفحه 387
- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 553
- تاریخ جمع قرآن : صفحه 208، 292، 297
- تاریخ قرآن : صفحه 591
- تفسیر نمونه جلد 27 : صفحه 427
- جواهر القرآن : صفحه 146
- دانش نامه قرآن و قرآن پژوهی جلد 2 : صفحه 1270
- شناخت سوره های قرآن : صفحه 627، 628، 638
- علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 315
- قرآن پژوهی (هفتادبحث وتحقیق قرآنی) : صفحه 15
- لباب النقول فی اسباب النزول : صفحه 219
- مجله پژوهشهای قرآنی جلد 13 : صفحه 345
- مجمع البیان فی تفسیرالقرآن جلد 31 : صفحه 176
- پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 150