استحسان ضرورت
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
استحسان ضرورت : عدول از حکم قیاس یا قاعده عام در مورد خاص، به سبب ضرورت
استحسان ضرورت، به معنای عدول از حکم قیاس به سبب ضرورت ایجاب کننده آن می‌باشد؛ برای مثال، از نظر اسلام نگاه به بدن نامحرم و لمس کردن آن حرام است، اما اگر ضرورت ایجاب کند می‌توان بر خلاف این حکم رفتار نمود؛ برای مثال، پزشک جراح و قابله مجازند به هنگام ضرورت، به بدن نامحرم نگاه کرده یا آن را لمس نمایند.
در کتاب ' اصول الفقه ' آمده است:
' الاستحسان بالضرورة: و هو ان توجه ضرورة تحمل المجتهد علی ترک القیاس و الاخذ بمقتضی ضرورة او الحاجة مثل تطهیر الآبار و الاحواض التی تقع فیها نجاسة فمقتضی القیاس انه لا یمکن تطهیرها بنزح الماء کله او بعضه لان نزح بعض الماء الموجود فی البئر او الحوض لا یؤثر فی طهارة الباقی فیها و نزح کل الماء لا یفید فی طهارة ما ینبع من ماء جدید لملاقاته محل النجاسة فی قاع البئر وجدرانه ' [۱].
پانوشت
منابع
- الوجیزفی اصول الفقه : صفحه 88
- اصول الفقه : صفحه 249
- مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه : صفحه 244
- الاجتهاد اصوله و احکامه : صفحه 104
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «استحسان ضرورت» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید: