شاک ( اصول فقه )

توضیح مفهومی

شاک ( اصول فقه ) : شخص مردّد نسبت به حکم واقعی

شاک، کسی است که در نفس وی حالت تردید و دودلی درباره چیزی وجود دارد؛ به بیان دیگر، شاک به کسی می‌گویند که احتمال وقوع و یا عدم وقوع چیزی در نظر او یکسان می‌باشد و به همین دلیل نسبت به آن چیز در حالت سرگردانی به سر می‌برد.

از مواردی که در اصول، درباره شاک سخن به میان آمده، جایی است که مکلف را به اعتبار حالاتش نسبت به حکم شرعی واقعی به ' قاطع، ظانّ و شاک ' تقسیم می‌کنند.

' قاطع ' کسی است که به حکم شرعی واقعی یقین دارد.

' ظانّ ' کسی است که به حکم واقعی، ظن (احتمال راجح) دارد و ' شاک ' به کسی می‌گویند که درباره حکم واقعی شرعی تردید دارد. شاک وظیفه دارد به اصول عملی مراجعه کند، زیرا اصل عملی هنگام نبودن اماره دلیل محسوب می‌شود (الاصل دلیل حیث لا دلیل) .

نکته:

در علم اصول، ظن معتبر، ملحق به قطع، و ظن غیر معتبر، ملحق به شک می‌شود؛ بنابراین کسی که نسبت به حکم شرعی شک یا وهم و یا حتی ظن غیر معتبر دارد، در علم اصول ' شاک ' نامیده می‌شود و باید برای رهایی از تردید، به اصول عملی رجوع کند.

منابع

1. لغت نامه دهخدا جلد 8 : صفحه 12365
2. الموجز فی اصول الفقه : صفحه (243-244)
3. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

وابسته

شک ( اصول فقه )، قاطع ( اصول فقه )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه شاک ( اصول فقه ) به زیرصفحه شاک ( اصول فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• الموجز فی اصول الفقه : صفحه (243-244)
• عدة الاصول (ط.ق) جلد 1 : صفحه 82
• لغت نامه دهخدا جلد 8 : صفحه 12365