قاعده اتحاد طریق

توضیح مفهومی

قاعده اتحاد طریق : سرایت دادن حکم از یک موضوع به موضوع دیگر به دلیل وحدت طریق استنباط حکم

قاعده اتحاد طریق، از قواعدی است که سبب می‌شود مجتهد از مقتضای نصوص تعدی کند، و به معنای تعیین حکم مسئله‌ای است که حکم آن روشن نیست، زیرا طریقِ استنباط حکم آن، با مسئله‌ای که حکمش از راه نصوص شرعی معین شده است، یکی است.

توضیح:

بر هر مجتهدی لازم است که در استنباط احکام شرع، به نصوص شرعی مراجعه نموده و طبق آنها حکم دهد و از مقتضای آنها خارج نشود، مگر به سبب وجود دلیل شرعی معتبری که به او اجازه تعدی از نص را بدهد. و از مواردی که سبب تعدی از نص می‌گردد اتحاد طریق دو مسئله است؛ برای مثال، در شرع معلوم است که اگر مردی با زنی در ایام عده طلاق رجعی آن زن زنا کند، آن زن بر او حرام می‌شود. اما اگر با زن شوهرداری که طلاق نگرفته زنا کند، در این مورد، نصی وارد نشده که آیا حکم وی حرمت است یا نه، ولی چون نص وجود دارد که زن طلاق داده شده به طلاق رجعی، در ایام عده، حکم زوجه را دارد، از راه قیاس اولویت، حکم شده که زنای با زن شوهردار به طریق اولی سبب حرمت زن بر مرد زناکار می‌شود.

نکته:

برخی از دانشمندان معتقدند این اصطلاح عنوان دیگری برای تنقیح مناط قطعی است.

منابع

1. الفوائد الحائریة : صفحه 149
2. مقدمه عمومی علم حقوق : صفحه (186-187)
3. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «قاعده اتحاد طریق» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

اتحاد طریق مسألتین، قاعده وحدت طریق، وحدت راه دو مسئله، وحدت طریق

وابسته

قیاس منصوص العلة

منابع

• الفوائد الحائریة : صفحه 149
• مقدمه عمومی علم حقوق : صفحه 184، (186-187)، 187