نمایش مبدأ برای شرایط نسخ ( علوم قرآنی )

== توضیح مفهومی ==

'''شرایط نسخ ( علوم قرآنی )''' : شرایط اثباتی نسخ در قرآن

در علم اصول و علوم قرآنی برای نسخ شرایط مختلفی را برشمرده‌اند که عبارتند از:

1. وجود منافات میان دو حکم تشریعی که در قرآن آمده است؛ به گونه‌ای که جمع آن دو حکم در یک تشریع مستمر، ممکن نباشد؛ چه منافات بین دو تشریع ذاتی باشد (مانند تنافی آیات وجوب صفح و بخشش با آیات وجوب قتال و جنگ) و چه دلیل قاطعی نقض تشریع قبلی را با تشریع بعدی ثابت کند.

2. تنافی میان دو تشریع کلی علی‌الاطلاق باشد؛ نه آن که تنافی جزئی و در بعضی از جوانب باشد، که در این صورت، نسخ به شمار نمی‌آید؛ بلکه تخصیص در حکم عام شمرده می‌شود.

3. محدود نبودن حکم سابق به زمانی مشخص؛ زیرا در صورت محدود بودن، پس از سپری شدن آن زمان، حکم خود به خود پایان می‌پذیرد و نیازی به نسخ ندارد.

4. یکی بودن موضوع حکم در دو دلیل؛ زیرا اگر موضوع تغییر کند، به تغییر حکم، نسخ گفته نمی‌شود.

5. دو آیه در مقام تشریع باشند؛ زیرا اگر آیات در مقام قانونگذاری نباشند و تنها خبر از امور واقعی بدهند، نسخ در مورد آنها معنا نخواهد داشت؛ مثلاً آیه: «'''ثُلَّةٌ مِّنَ الْأَوَّلِینَ وَقَلِیلٌ مِّنَ الْآخِرِینَ'''» (واقعه// 13 و 14) نمی‌تواند ناسخ آیه: «'''ثُلَّةٌ مِّنَ الْأَوَّلِینَ وَثُلَّةٌ مِّنَ الْآخِرِینَ'''» (واقعه// 39 و 40) باشد؛ گرچه مقاتل بن سلیمان چنین توهّم کرده است.

6. شرعی بودن دلیل و حکم؛ زیرا در احکام عقلی، نسخ جایی ندارد.

شرایط دیگری نیز برای نسخ ذکر شده است که مورد تأیید همگان نیست.
=== منابع ===
#الایضاح لناسخ القرآن و منسوخه : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5275/index.htm#107 107]
#فتح المنان فی نسخ القرآن : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5362/index.htm#57 57]
#التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5051/5051_2.htm#272 272]
#بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5438/5438_1.htm#120 120]
#النسخ فی القرآن الکریم : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5432/index.htm#180 (180-182)]
#هدی الفرقان فی علوم القرآن جلد 2 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5435/5435_2.htm#111 (111-118)]
#مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 2 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1245/1245_2.htm#196 196]
#نظریه النسخ فی الشرایع السماویة : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5434/index.htm#122 122]
== اصطلاح‌نامه ==
=== مترادفات ===
از واژه «'''شرایط نسخ ( علوم قرآنی )'''» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
:[[بج::شرایط ناسخ و منسوخ]]، [[بج::شروط تحقق نسخ]]، [[بج::شروط نسخ]]
=== وابسته ===
:[[وابسته::نسخ قرآن ( علوم قرآنی )]]
{{نمایه}}
== منابع ==
*[[منبع::اصول الفقه الاسلامی جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5094/5094_2.htm#953 953]
*[[منبع::اصول الفقه جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5089/5089_3.htm#99 99]
*[[منبع::اصول الفقه]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6240/index.htm#299 299]
*[[منبع::الایضاح لناسخ القرآن و منسوخه]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5275/index.htm#107 107]
*[[منبع::التمهید فی علوم القرآن جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5051/5051_2.htm#272 272]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5051/5051_2.htm#282 282]
*[[منبع::الذریعة الی اصول الشریعة جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/795/795_1.htm#417 417]
*[[منبع::الناسخ و المنسوخ بین الاثبات و النفی]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5429/index.htm#66 66]
*[[منبع::النسخ فی القرآن الکریم]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5432/index.htm#180 (180-182)]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5432/index.htm#182 (182-180)]
*[[منبع::بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5438/5438_1.htm#120 120]
*[[منبع::تقریرات اصول جلد -2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1169/1169_-2.htm#100 (100-101)]
*[[منبع::دائرة المعارف قرآن]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5330/index.htm#286 286]
*[[منبع::شناخت قرآن]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5351/index.htm#272 272]
*[[منبع::فتح المنان فی نسخ القرآن]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5362/index.htm#57 57]
*[[منبع::مجله پژوهشهای قرآنی جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5529/5529_3.htm#278 278]
*[[منبع::مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1245/1245_2.htm#196 196]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1245/1245_2.htm#244 244]
*[[منبع::نظریه النسخ فی الشرایع السماویة]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5434/index.htm#122 122]
*[[منبع::هدی الفرقان فی علوم القرآن جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5435/5435_2.htm#111 (111-118)]
[[رده:شرایط نسخ ( علوم قرآنی )]]
[[کد::84316| ]]