نمایش مبدأ برای شرایط عامه تکلیف ( اصول فقه )

{{درختواره}}
== توضیح مفهومی ==

'''شرایط عامه تکلیف ( اصول فقه )''' : امور دخیل در فعلیت هر تکلیف شرعی

شرایط عامه تکلیف، شرایطی است که همه تکالیف شرعی به آنها مقید می‌باشد، مانند: بلوغ، عقل، قدرت و اختیار. در مورد شرایط عامه تکلیف دو مبنا وجود دارد:

1. مشهور اعتقاد دارند این شرایط، شرایط فعلیت حکم است و بدون وجود آنها حکم بر مکلف فعلیت پیدا نمی‌کند؛ برای مثال، تکلیف درباره عاجز ـ که شرط قدرت را ندارد ـ هیچ گاه به مرحله فعلیت نمی‌رسد؛

2. برخی دیگر، هم چون امام خمینی (ره) ، اعتقاد دارند این شرایط نه شرایط اصل تکلیف است و نه شرایط فعلیت تکلیف، بلکه نبودن هر یک از این شرایط عذری عقلی است که از احتجاج مولا، در برابر تکلیف بر عبد مانع می‌شود.

بنابر مبنای دوم، تکلیف درباره عاجز نیز فعلی است، ولی چون مخالفت او با تکلیف فعلی، از روی عذر عقلی است، مولا حق ندارد بر ضد او احتجاج نموده و او را عقاب کند.

نکته اول:

به عقیده اهل سنت، اسلام نیز از شرایط عامه تکلیف است، ولی مشهور شیعه معتقد است اسلام شرط تکلیف نیست، بلکه تکلیف هم برای مسلمان و هم کافر ثابت است.

نکته دوم:

در این که آیا علم و آگاهی نیز از شرایط عامه و اولیه تکلیف است یا نه، اختلاف وجود دارد؛

به عقیده اشاعره علم از شرایط عمومی تکلیف است و کسی که عالم نباشد در واقع مکلف هم نیست و بر همین اساس آنها احکام خدا را مختص به عالمان می‌دانند.

اما امامیه به اتفاق، علم را از شرایط اولیه و عامه ندانسته و در اصل تکلیف دخیل نمی‌دانند، بلکه معتقدند احکام واقعی میان عالم و جاهل مشترک است و جهل و علم تنها در مرحله تنجّز تکلیف دخالت دارد؛ بنابر این، اگر کسی به تکلیف عالم بود، تکلیف بر او منجّز می‌شود و مخالفت با آن برای او عقاب می‌آورد، و اگر جاهل بود ـ هر چند در واقع مکلف است ـ در صورتی که مقصر باشد در حکم عالم است و اگر قاصر باشد معذور است و تکلیف در حق او منجّز نخواهد بود. دراین مورد، اصولیون امامی دو دسته شده‌اند: بعضی مثل مرحوم ' آخوند خراسانی ' علم را علت تامه تنجّز تکلیف، و برخی دیگر مانند مرحوم ' مظفر ' علم را مقتضی یا شرط تنجّز دانسته‌اند.
=== منابع ===
#اصول الفقه جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1159/1159_1.htm#92 92]
#شرح اصول فقه جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5109/5109_1.htm#191 (191-192)]
#مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5103/index.htm#218 218]
#سیری کامل در اصول فقه جلد 12 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5758/5758_12.htm#142 142]
#سیری کامل در اصول فقه جلد 6 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5758/5758_6.htm#187 187]
#انوار الاصول جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_1.htm#364 364]
#نهایة الاصول : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1226/index.htm#174 174]
#مبادی فقه و اصول : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5085/index.htm#326 326]
#[http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/12733 فرهنگ نامه اصول فقه]
== اصطلاح‌نامه ==
=== اعم ===
:[[اعم::شرایط تکلیف ( اصول فقه )]]
=== اخص ===
:[[اخص::ابتلای به تکلیف]]، [[اخص::اهلیت قاصره]]، [[اخص::اهلیت کامل]]، [[اخص::قدرت ( اصول فقه )]]
=== وابسته ===
:[[وابسته::شرایط خاصه تکلیف]]، [[وابسته::قاعده قبح تکلیف عاجز]]، [[وابسته::قاعده قبح عقاب بر تکلیف غیر مقدور]]
{{نمایه}}
== منابع ==
*[[منبع::اجود التقریرات جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1157/1157_1.htm#151 151]
*[[منبع::اصطلاحات الاصول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/888/index.htm#12 12]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/888/index.htm#13 13]
*[[منبع::اصول السرخسی جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/893/893_1.htm#65 65]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/893/893_1.htm#67 67]
*[[منبع::اصول الفقه جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1159/1159_1.htm#92 92]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1159/1159_1.htm#305 305]
*[[منبع::الفوائد الحائریة]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1167/index.htm#56 56]
*[[منبع::المحصول فی علم الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1179/1179_1.htm#484 484]
*[[منبع::المحکم فی اصول الفقه جلد 4]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/882/882_4.htm#255 255]
*[[منبع::انوار الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_1.htm#364 364]
*[[منبع::دروس فی علم الاصول جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1155/1155_2.htm#207 207]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1155/1155_2.htm#211 211]
*[[منبع::سیری کامل در اصول فقه جلد 12]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5758/5758_12.htm#142 142]
*[[منبع::سیری کامل در اصول فقه جلد 6]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5758/5758_6.htm#187 187]
*[[منبع::شرح اصول فقه جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5109/5109_1.htm#191 (191-192)]
*[[منبع::علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/2171/index.htm#259 259]
*[[منبع::فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5153/index.htm#171 171]
*[[منبع::مبادی الوصول الی علم الاصول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/855/index.htm#115 115]
*[[منبع::مبادی فقه و اصول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5085/index.htm#326 326]
*[[منبع::مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5103/index.htm#218 218]
*[[منبع::منتقی الاصول جلد 5]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/884/884_5.htm#127 127]
*[[منبع::نهایة الاصول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1226/index.htm#174 174]
[[رده:شرایط عامه تکلیف ( اصول فقه )]]
[[کد::84242| ]]