حق الماره
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
حق مارّه
حق مارّه: حق رهگذر بر درخت میوه یا زراعت در خوردن از آن.
از آن در باب تجارت و اطعمه و اشربه سخن گفتهاند.
تصرف در مال دیگری بدون اجازه او حرام است. مواردی از این حکم استثنا شده است، از جمله: خوردن از میوه درخت، زراعت و سبزیها برای کسی که به طور اتفاقی از کنار آنها عبور میکند، که بنابر مشهور، بلکه اجماعِ ادعا شده با شرایط زیر جایز است. 1
1. منجر به افساد نگردد؛ بدین معنا که شاخه درخت و ساقه گیاه و زراعت را نشکند، به قدر متعارف بخورد، خوردن در حدی نباشد که بر محصول باغ و مزرعه تأثیر چشمگیر بگذارد. بنابر این، چنانچه چند نفر از یک جا - هرچند اندک - بخورند
و خوردن آنان نمود داشته باشد و افساد به شمار رود، جایز نخواهد بود.
2. عبور اتفاقی باشد. بنابر این، اگر از ابتدا به قصد خوردن میوه درختی از آن جا بگذرد، خوردن جایز نیست. برخی این شرط را نپذیرفته و خوردن را هرچند با قصد آن از ابتدا جایز دانستهاند. 2
3. به خوردن بسنده کند و چیزی از محصول را با خود نبرد.
4. باغ و زراعت فاقد دیوار و در باشد. بنابر این، بالا رفتن از دیوار و گشودن در باغ و مانند آن تصرف در ملک دیگری محسوب میگردد و جایز نیست، مگر آنکه شاخه درخت بیرون از دیوار باشد، که در این صورت خوردن از میوه آن جایز است.
5. بنابر قول برخی، علم یا ظن به ناخشنودی صاحب باغ یا مزرعه نداشته باشد.
6. به قول برخی، میوه و محصول چیده نشده باشد. 3
1. الحدائق الناضرة 2 286 /18. منهاج الصالحین) سیستانی (90 /2؛ جامع المسائل) بهجت (3 546 /2. مسالک الافهام 373 /3؛ الحدائق الناضرة 293 - 292 /18؛ جواهر الکلام 137 - 127 /24.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 339
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «حق الماره» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه حق الماره به زیرصفحه حق الماره/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید. == منابع ==index.php?catid=50