تعارض نص و ظاهر

توضیح مفهومی

تعارض نص و ظاهر : تنافی میان مدلول دلیل نصّ و دلیل ظاهر

تعارض نص و ظاهر، از اقسام تعارض ادله لفظی، و به معنای تنافی میان مدلول نص ـ معنای آشکار که معنای دیگری در آن احتمال داده نمی‌شود ـ و ظاهر ـ دارای دو معنا، یکی راجح و دیگری مرجوح ـ است، مانند: تعارض عام و خاصی که عام، در معنای خود ظاهر، و خاص، در معنای خود نص است؛ برای مثال، جمله ' اکرم العلما ' در وجوب اکرام همه علما (اصولی، نحوی، صرفی و…) ظهور دارد و جمله ' لا بأس بترک اکرام النحاة ' در عدم وجوب اکرام نحوی‌ها نص است.

در تعارض نص و ظاهر سه دیدگاه وجود دارد:

1. مرحوم ' شیخ انصاری ' و مشهور اصولی‌ها نص را بر ظاهر مقدم دانسته و ظاهر را توجیه می‌کنند؛

2. گروهی معتقدند باید قواعد باب تعارض را رعایت کرد؛

3. برخی دیگر، در این مورد تفصیل هایی داده‌اند.

منابع

1. کفایة الاصول : صفحه 438
2. فرائد الاصول : صفحه 788
3. ایضاح الکفایة جلد 6 : صفحه (150-154)
4. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «تعارض نص و ظاهر» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

تعارض ظاهر و نص

اعم

تعارض ادله لفظی

وابسته

تعارض ظاهر و اظهر، تعارض ظاهر و ظاهر، تقدم نص بر ظاهر

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تعارض نص و ظاهر به زیرصفحه تعارض نص و ظاهر/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• التعارض و الترجیح بین الادلة الشرعیة جلد 2 : صفحه 76
• المعالم الجدیدة للاصول : صفحه 171
• ایضاح الکفایة جلد 6 : صفحه (150-154)
• حقایق الاصول جلد 2 : صفحه 555
• فرائد الاصول جلد 2 : صفحه 75، 756، 788
• فرائد الاصول : صفحه 788
• فوائد الاصول جلد 4 : صفحه 727، 728
• کفایة الاصول : صفحه 438، 498
• منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة جلد 8 : صفحه 236
• نهایة الافکار جلد 4 جزء -2 : صفحه 139
• نهایة الافکار جلد 4-2 : صفحه 139